Problemy behawioralno-zdrowotne u kotów są u kotów bardzo częste. Najczęściej możemy zaobserwować takie zaburzenia jak: agresja, niechęć do jedzenia czy załatwianie się poza kuwetą, z czego ostatnie z nich jest najczęściej występującym problemem, z którym mierzą się opiekunowie kotów. Aby poznać przyczynę i sposób eliminowania tego zachowania, najpierw musimy cofnąć się kilka tysięcy lat wstecz, aby przyjrzeć się przodkom naszych pupili.
Znane nam wszystkim koty domowe to tak naprawdę udomowione ssaki drapieżne z rodziny kotowatych. Pochodzą od kota nubijskiego, który dawniej zamieszkiwał tereny stepowe i półpustynne. Był na nich zarówno drapieżnikiem, jak i ofiarą, co do dziś możemy obserwować w zachowaniu naszych mruczków. Odkrycia archeologiczne sprzed 9,500 lat temu wyznaczają datę rozpoczęcia udomowienia kotów. Niegdyś koty potrzebne były ludziom głównie do polowania na małe gryzonie w miejscach, gdzie prowadzili rolę. Dziś są to jedne z najpopularniejszych zwierząt domowych, w których ludzie dostrzegają dużo więcej niż tylko ‘’łowcę myszy”. Aktualnie dla wielu osób koty są swego rodzaju przyjaciółmi, którzy potrafią dać im wsparcie. I nie jest to tylko fanaberia ich właścicieli, badania faktycznie stwierdziły, że opieka nad kotem łagodzi stres, poprzez produkcję hormonów szczęścia. Udowodniono również, że w domach, w których znajdują się koty, odnotowuje się około 30% mniej zawałów serca!
Jak widać, koty mogą realnie poprawić jakość naszego życia, ale jak wygląda to z drugiej strony? Czy koty żyjące w naszych domach są szczęśliwe i mają możliwość spełniania swoich naturalnych potrzeb behawioralnych? Dlaczego tak często mają problemy z korzystaniem z kuwety i przejawiają wiele problemów behawioralnych?
Kocia kuweta – dlaczego jest taka ważna?
Koty to zwierzęta terytorialne, niegdyś żyjąc na terenach pustynnych, gdzie miały ograniczony dostęp do swoich ofiar i zmuszone były walczyć o swoje ziemie. Przepędzanie innych osobników dawało im większy dostęp do pożywienia. Oprócz tego, że były terytorialnymi drapieżnikami, w łańcuch pokarmowym zajmowały również miejsce ofiar, dlatego precyzyjnie potrafią zacierać po sobie ślady. I właśnie tutaj odnajdziemy rolę kuwety oraz problemów z nią związanych. Kuweta jest ważnym dla kota miejscem, ponieważ pomaga ukryć zapach jego odchodów w żwirku. Pewnie nie raz widzieliście, jak kot z uporem maniaka próbuje zakopać swoje odchody w kuwecie. Wynika to właśnie z podświadomego, nieuzasadnionego podczas mieszkania w domu czy mieszkaniu strachu przed pozostawieniem po sobie tropu dla ofiary.
Z drugiej zaś strony, jego terytorializm prowadzi często do załatwiania się poza kuwetą, zwłaszcza gdy kot zaczyna czuć się niepewnie na swoim terytorium. Pojawienie się nowego członka rodziny, zwierzęcia czy nagłe zmiany, jak remont wywołują w nim mechanizmy obronne. Właśnie wtedy może zacząć znaczyć swój teren poza kuwetą, by odstraszyć niechcianego intruza. Jedną z głównych przyczyn załatwiania się poza kuwetą, oprócz chorób układu moczowego, jest właśnie poczucie tracenie dominacji i kontroli nad swoim terytorium przez kota. Dlatego tak ważne jest, aby wszelkie zmiany w naszych domach zachodziły przy odpowiednim przygotowaniu i wprowadzaniu w nową sytuację kota i aby nie były nagłe.
Wszystko o kuwetach
Czasem jednak powód niechęci do używania kuwety przez kota jest bardziej błahy, przynajmniej dla człowieka. Przede wszystkim może to być zła kuweta. Na rynku znajdziemy wiele rodzajów kuwet, ale zdecydowanie dominują tam kuwety zamykane, czasem posiadają nawet drzwiczki wejściowe czy filtry zapachu. Tworzone są głównie pod nas, opiekunów, którzy próbują zapewnić kotu prywatność podczas załatwiania się i oddzielić przykre zapachy od reszty domu. Niestety, ku zdziwieniu właścicieli nie wszystkie koty będą miały ochotę zastawiać się w ciasnym pudełku, do którego muszą wchodzić podejrzanymi drzwiczkami, które wydają dziwny dla nich skrzypiący dźwięk. Kuwety, które bardziej powinny wpasować się w gust naszych małych drapieżników, to otwarte, duże kuwety z niskim progiem. Najbardziej odwzorowują one naturalny dla kotów sposób załatwiania się – na otwartym i płaskim terenie.
Następną kwestią jest żwirek, jego zbyt intensywny zapach czy twarda tekstura może odstraszyć kota. Rodzajów żwirku jest bardzo dużo i warto próbować różnych, aby znaleźć ten, który wpasuje się w oczekiwania naszego kota. Prawdopodobnie najchętniej wejdzie on do kuwety z drobnoziarnistym żwirkiem o neutralnym zapachu, ponieważ najbardziej przypomina on piasek, chociaż znajdziemy tutaj wyjątki. Oprócz samego rodzaju żwirku powinno zwrócić się też uwagę na ilość, jaką wsypujemy do kuwety. Zbyt duża warstwa może utrudnić kotu załatwienie swoich potrzeb, jego łapy mogą się zakopywać, a on może mieć problemy z utrzymaniem się w miejscu podczas przykucania.
Jakie są inne przyczyny załatwiania się poza kuwetą?
Odpowiedź na to pytanie jest bardzo rozległa, a przyczyn jest wiele. Przez lata pracy z kotami zoopsycholodzy i behawioryści zauważyli i wyodrębnili najczęstsze przyczyny, a wśród nich często pojawiający się stres.
- Psychika naszych kocich przyjaciół jest bardzo delikatna i łatwo o jej przebodźcowanie. Ważne jest, aby zrozumieć, że kot to nie człowiek i nie radzi sobie z danymi sytuacjami tak, jak my.
- Właściciele kotów muszą dostosowywać swoje życie, aby zminimalizować sytuacje, które mogą stresować ich kota.
- Kolejną przyczyną załatwiania poza kuwetą są choroby układu moczowego, a ich występowanie bezpośrednio wiąże się między innymi ze stresem oraz dietą naszego futrzaka.
Czasem ciężko jest nam uporać się ze stresem naszego przyjaciela, za to na jego dietę mamy prawie że 100% wpływ, ponieważ tylko od nas zależy, czym będziemy go karmić.
Co pomaga w walce z kocim stresem?
Jeśli nasz kot wykazuje poważne behawioralne zaburzenia, oprócz konsultacji ze specjalistą możemy dodatkowo wspomóc mruczka w radzeniu sobie z przewlekłym stresem. Zaleca się zastosowanie preparatów z feromonami, które wykazują działanie uspokajające i wyciszające. Feromony to substancje chemiczne produkowane przez rośliny i zwierzęta służące do komunikacji. Nie są wyczuwalne dla ludzi, ale koty doskonale je odczytują i komunikują się w ten sposób z innymi osobnikami. Stosowanie preparatów z feromonami syntetycznymi pomoże kotu się uspokoić i poczuć się bezpiecznie. Warto zastosować też suplementy dla zwierząt z substancjami redukującymi stres i napięcie. Przy regularnej suplementacji możemy zobaczyć efekt ich działania. Możliwe jest zastosowanie nawet farmakoterapii, dlatego warto jest wybrać się na konsultację do lekarza weterynarii, który przeanalizuje sytuację i ewentualnie wdroży odpowiednie leczenie.
Odpowiednie żywienie, a zdrowy układ moczowy kota
Koty to bezwzględni mięsożercy i nic co nie jest mięsem w ich diecie na dłuższą metę im szkodzi. Dla niektórych osób może być to zdziwienie, ale podawanie kotu karmy składającej się ze zboża, ziemniaków czy kasz z dodatkami mięsnymi, zwłaszcza jeśli kot przyjmuje pokarm w formie suchych chrupek, to szybka droga do powstania chorób układu moczowego. Ich organizm przystosowany jest do jedzenia surowego mięsa, mięsa, które w 75% składa się z wody. Dlatego też większość przyjmowanej przez koty wody pochodzi właśnie z pożywienia. Nie mają one instynktu picia wody i pobierają ja tylko sporadycznie. Dieta składająca się z suchej karmy, której zawartość wody to maksymalnie 10% powoduje stałe odwodnienie organizmu, a w wyniku zbyt małej podaży wody mocz kota utrzymuje się w zasadowym pH, które jest środowiskiem powstawania kryształków moczowych. Finalnie karmienie kota suchą karmą prowadzić też do: kamicy nerkowej, niewydolności nerek czy cukrzycy.
Podsumowanie
Jeśli chcemy, aby kot mieszkający w naszym domu miał dobre warunki i mógł spełniać swoje potrzeby behawioralne, musimy poprawnie zaspokajać jego potrzeby. Zapobiegnie to występowaniu niechcianych zachowań, w tym załatwianiu się poza kuwetą czy wielu problemom zdrowotnym, które powstają na skutek nieświadomej opieki nad naszym przyjacielem.
